ROSJA - MOSKWA
Aleksander Lipatow, rosyjski slawista i polonista, politolog, historyk, doktor habilitowany, profesor Rosyjskiego Państwowego Uniwersytetu Humanistycznego.
Urodził się 6 czerwca 1937 roku w Dniepropetrowsku (obecnie Dniepr). W latach 1957-1958 studiował na Wydziale Filologicznym Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego im. M.W. Łomonosowa, a następnie na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. W 1962 r. ukończył UW z tytułem magistra. W 1965 r. ukończył studia doktoranckie Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego, a rok później obronił pracę doktorską zatytułowaną Powieści Ignacego Krasickiego i ich rola w rozwoju tego gatunku w literaturze polskiej. Na podstawie rozprawy Kształtowanie się powieści polskiej i literatury europejskiej: Średniowiecze. Odrodzenie. Barok. w 1989 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych. Od 1965 roku pracuje w Instytucie Słowianoznawstwa Rosyjskiej Akademii Nauk.
Bada ogólne wzory historii literatury i kultur słowiańskich. Interesują go też zagadnienia dotyczące percepcji stereotypów narodowych oraz korelacja mentalności narodowej i struktury państwowo-prawnej. Jest członkiem prezydium Międzynarodowego Kongresu Slawistów i członkiem Rady Naukowej polskich czasopism „Studia Rossica”.
- Возникновение польского просветительского романа: проблемы национального и общеевропейского 1974.
- Формирование польского романа и европейская литература: Средневековье. Возрождение. Барокко 1977.
- Słowiańszczyzna – Polska – Rosja: Studia o literaturze i kulturze, Izabelin 1999.
- Rosja – Polska: konfrontacja i grawitacja. Literatura. Kultura. Polityka, Toruń 2003.
- Исторический роман: общие закономерности и национальная специфика (русско-польские типологические параллели XVIII – середины XIX века) w: Славяноведение 1993, nr 3.
- Мицкевич и Пушкин: образ на фоне историографии и историософии, w: Поляки и русские: взаимопонимание и взаимонепонимание 2000.
- Россия и Польша: «домашний спор» славян или противостояние менталитетов? w: Поляки и русские: взаимопонимание и взаимонепонимание 2000.
- Польскость в русскости: разнонаправленный параллелизм восприятия культуры западного соседа (государство и гражданское общество), w: Россия – Польша: образы и стереотипы в литературе и культуре 2002.
- Историческое раздвоение польской культуры: инволюция сарматизма и эволюция европеизма, w: Творчество Витольда Гомбровича и европейская культура 2006.
- Глобализация – этнизация: этнокультурные и этноязыковые процессы [pl. Globalizacja – etnizacja: procesy etnokulturowe i etnolingwistyczne)] 2006
- Две проекции национального восприятия: Польша глазами Пушкина – Россия глазами Мицкевича, w: Россия в глазах славянского мира 2007.
- Польша, w: Идеи в России, t. 7, 2007.
- Россия в глазах славянского мира [pl. Rosja oczami słowiańskiego świata], 2007
- Стереотипы национальной рецепции, или Почему русские и поляки не понимают друг друга, w: Польско-российские отношения 2009.
- Польша в советской пропаганде и культурной политике, w: Польша и Вторая мировая война 2010.
- Универсальное и национальное (казус Гоголя), w: Н.В. Гоголь и славянские литературы 2012.
- Rosja i Polska: domowy spór Słowian czy konflikt mentalności?, „Napis” 2000, t. 6.
Jest założycielem polonistyki na Rosyjskim Państwowym Uniwersytecie Humanistycznym w Moskwie. Jest autorem ponad pięciuset prac naukowych. To slawista o szerokich zainteresowaniach naukowych, badacz literatury polskiej i innych literatur słowiańskich w kontekście europejskim, zagadnień teorii literatury, problematyki antropologii historycznej, kultury i cywilizacji europejskiej. Zajmuje się głównie historią literatury i kulturą polską we wspólnym kontekście europejskim oraz stosunkami polsko-rosyjskimi.
Został odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Jest też laureatem nagrody im. Jana Kochanowskiego przyznawanej przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Studiów Polonistycznych.
Prowadzi wykłady z realioznawstwa na Rosyjskim Państwowym Uniwersytecie Humanistycznym w Moskwie. Prowadzi także liczne gościnne wykłady i zajęcia dydaktyczne na polskich uczelniach.
- Instytut Słowianoznawstwa Rosyjskiej Akademii Nauk – sylwetka
- Wykład po rosyjsku: „Перевод: связующее звено национальных составляющих общеевропейской культуры” [pl. Tłumaczenie: ogniwo łączące narodowe elementy wspólnej kultury europejskiej]
- Wykład po rosyjsku z polskimi napisami: „Polska: tożsamość narodowa i wartości uniwersalne w kontekście paneuropejskim”