ŚWIATOWA ENCYKLOPEDIA POLONISTÓW

IRINA ADELGEJM

ROSJA - MOSKWA

Adelgejm Irina
IRINA ADELGEJM

Irina  Adelgejm (ur. 29.07.1971 r. w Moskwie) – literaturoznawczyni, krytyczka literacka, wybitna tłumaczka literatury polskiej.

W 1992 roku ukończyła slawistykę na Moskiewskim Uniwersytecie Państwowym, a następnie rozpoczęła studia doktoranckie w Instytucie Slawistyki Rosyjskiej Akademii Nauk. W 1995 r. obroniła pracę doktorską zatytułowaną Polska proza okresu międzywojennego. Tytuł doktora habilitowanego otrzymała w 2005 roku na podstawie rozprawy Poetyka młodej polskiej prozy w latach 90. XX wieku.

Pracuje w Instytucie Slawistyki Rosyjskiej Akademii Nauk. Jej zainteresowania naukowe dotyczą powiązania języka literatury i mechanizmów psychologicznych, problemów pamięci prywatnej, historycznej i kulturowej, zagadnień przekładu i recepcji, a także problematyki polsko-rosyjskich stosunków literackich oraz stereotypów, a także polskiego filmu i zagadnień teorii przekładu. Opracowała koncepcję „języka psychologicznego”. Jest wiceprzewodniczącą Rady do spraw Nauk Filologicznych, a także członkinią redakcji czasopism: „Rocznik Przekładoznawczy”, „Studia Rossica”, „Studia Pigoniana”, „Tekstualia”.

Książki:

  • Adelgejm I., 2000, Польская проза межвоенного двадцатилетия: между Западом и Россией. Феномен психологического языка.
  • Adelgejm I., 2005, Поэтика «промежутка»: молодая польская проза после 1989 года.
  • Adelgejm I., 2018, Психология поэтики. Аутопсихотерапевтические функции художественного текста.

Artykuły naukowe:

  • Przeczucie słowa. (Notatki rosyjskiego filologa o polskim reżyserze), w: „Kwartalnik Filmowy” nr 2, 1998.
  • Pejzaż a stan duszy: z problematyki psychologii percepcji w «Sonetach Krymskich» Adama Mickiewicza, w: „Przegląd humanistyczny” nr 5/6, 1998.
  • Od mitu do dialogu: niektóre problemy obecności literatury polskiej w Rosji (na przykładzie tłumaczeń Tadeusza Konwickiego), w: Między oryginałem a przekładem, Kraków 1998.
  • Rosyjska recepcja przekładów polskich: możliwości krytyki w stworzeniu adekwatnego obrazu literatury polskiej, w: Między oryginałem a przekładem, Kraków 2000.
  • „Polska była poetyką mego pokolenia…”. Polska w świadomości inteligencji rosyjskiej w czasach odwilży – doświadczenie Brodskiego, w: „Napis”, seria VI, 2000.
  • Наследники Витольда Гомбровича. Отношение «ребенок/взрослый» в молодой польской прозе после 1989 года, w: Творчество Витольда Гомбровича и европейская культура 2006.
  • «Dobry wieczór, nazywam się Mickiewicz» – czy «…pozostał tylko kołnierzyk …»? Adam Mickiewicz w młodej literaturze polskiej po 1989 roku, w: Mickiewicz w Gdańsku, Gdańsk 2006.
  • Ciało jako pogranicze w młodej polskiej prozie po 1989: mity i rzeczywistość, w: Mity słowa, mity ciała, Bydgoszcz 2007.
  • Death as the Mask of Life in Women’s Reflections: Olga Tokarczuk’s “Final Stories” and “Anna In in the Tombs of the World”, w: Masquerade and Femininity: Essays on Russian and Polish Women Writers. Cambridge Scholars Publishing 2008.
  • Granice polskości w językowym obrazie świata współczesnego Polaka – bohatera młodej prozy polskiej początku XXI wieku, w: Polonistyka bez granic. IV Kongres Polonistyki Zagranicznej, Kraków 2008.
  • Молодая проза Польши и России начала ХХI в., w: Русско-польские языковые, литературные и культурные контакты 2011.
  • Polskość i europejskość w świadomości młodej prozy polskiej po 1989 roku, w: „Postscriptum Polonistyczne” nr 1 (11), 2013, 29–41.
  • Польский мачо и Мать-полька: гендер и национальный этос в молодой польской прозе после 1989 г., w: Гендер и литература в странах Центральной и Юго-Восточной Европы 2013.
  • Tożsamość narodowa bohaterów młodej prozy polskiej po 1989 r., w: Polonistyka wobec wyzwań współczesności, tom II, Opole 2014, str. 95–109.
  • Czas jako trauma, tekst jako autopsychoterapia. Na materiale prozy polskiej lat 1990-2000, w: red. Tambor J. Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy, tom I Literatura polska i perspektywy nowej humanistyki, Katowice 2018, str. 619–636
  • „Kto umie sobie opowiedzieć własne życie…” Autopsychoterapeutyczne możliwości współczesnej prozy polskiej i rosyjskiej, w: Literatura polska w świecie. Recepcja i adaptacja – mecenaty i migracje. Prace ofiarowane Profesorowi Romualdowi Cudakowi, Katowice 2019, str. 189–210.
  • Doświadczenie tanatyczne i metody autopsychoterapeutyczne, służące przezwyciężeniu trwogi tanatycznej w powieściach Olgi Tokarczuk „Ostatnie historie” i „Anna In w grobowcach świata”, w: „Postscriptum Polonistyczne” nr 1 (25), 2020,    11–42.
  • «Sienkiewicz Is Closer to Our Literature…»: The Introduction of Without Dogma to the Russian Reading Public, in: Another canon: The Polish Nineteenth-Century Novel in World Context, Munster, Lit. Verlag, 2020, 105–124.

Jest literaturoznawczynią i krytykiem literackim (specjalizuje się we współczesnej literaturze polskiej i literaturze polskiej XX wieku). Jest wybitną tłumaczką polskiej literatury. Przetłumaczyła dzieła następujących twórców: Gustaw Herling-Grudziński, Paweł Huelle, Andrzej Stasiuk, Wojciech Tochman, Tadeusz Różewicz, Olga Tokarczuk, Mariusz Wilk, Magdalena Tulli, Ewa Kuryluk, Kazimierz Orłoś, Tadeusz Słobodzianek, Hanna Krall, Marek Bieńczyk, Justyna Bargielska,, Ignacy Karpowicz. Tłumaczy także z języka serbskiego.

Nagrodzona Złotym Krzyżem Zasługi RP.

Za wybitne osiągnięcia w promocji polskiej prozy i kultury w Rosji otrzymała nagrody: Złoty Krzyż Zasługi (2013), Polskiego Pegaza (2011). W 2007 roku otrzymała medal „Za wkład w naukę” za cykl wspólnych badań Instytutu Slawistyki Rosyjskiej Akademii Nauk i Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Pracuje w Katedrze Slawistyki Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego.

Źródło zdjęcia:

https://librusec.pro/a/134564

Przewiń na górę