LÁSZLÓ KÁLMÁN NAGY

WĘGRY–DEBRECZYN (DEBRECEN)

László Kálmán Nagy (ur. 1956)literaturoznawca, związany z polonistyką Uniwersytetu Debreczyńskiego (dawniej Uniwersytetu Lajosa Kossutha) na Węgrzech oraz hungarystyką Uniwersytetu Jagiellońskiego, którą obecnie kieruje.

Jest pierwszym absolwentem debreczyńskiej polonistyki (1979 r.), założonej przez prof. Istvána D. Molnára. W 1983 obronił pierwszą pracę doktorską dotyczącą metodyki nauczania języka polskiego. W latach 1983–2012 był pracownikiem naukowo-dydaktycznym zatrudnionym w Debreczynie, w latach 2002–2012 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Slawistyki, a w katach ­2006–2012 także kierownika Katedry Języka i Literatury Polskiej. Od 2002 r. związany z Zakładem Filologii Węgierskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, którym (z przerwami) kieruje. W 2000 r. uzyskał w Instytucie Literaturoznawstwa Węgierskiej Akademii Nauk stopień naukowy CSc (istniejący na Węgrzech przed wprowadzeniem habilitacji), w 2020 r. stopień doktora habilitowanego w zakresie literaturoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Badacz polskiej literatury łagrowo-obozowej (drugi doktorat – Instytut Badań Literackich PAN, 1998), współczesnej literatury polskiej, rosyjskiej i węgierskiej oraz polsko-węgierskich związków kulturowych. Popularyzator nauki języka polskiego na Węgrzech, języka węgierskiego w Polsce oraz szeroko rozumianych osiągnięć kultury polskiej i węgierskiej.

Wybór

Zarys historii literatury polskiej od początków do końca XVIII wieku. Zarys historycznoliteracki i antologia (A lengyel irodalom története a kezdetektől a XVIII. sz. végéig. XI. sz. – 1795. Irodalomtörténeti vázlat és antológia), Debrecen: Kossuth Könyvkiadó, 1998. (współautor:  D. Molnár István)

Lengyel irodalom a XX. században (Literatura polska XX wieku – elektroniczny podręcznik zrealizowany w ramach krajowego, uniwersyteckiego projektu naukowego „Kultura Słowian”) 

Magyar és lengyel reneszánsz költők erotikus versei [Wiersze erotyczne węgierskich i polskich poetów renesansowych], w: Lengyelek és magyarok a XVI. századi Európában. Balassi Bálint és Báthory István kora [Polacy i Węgrzy w XVI-wiecznej Europie. Czasy Bálinta Balassiego i Stefana Batorego], Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. (współred. A. Di Francesco)

Krakkói reneszánsz költők magyar kapcsolatai [Kontakty krakowskich poetów doby renesansu z Węgrami], w: Eruditio, virtus et constantia. Tanulmányok a 70 éves Bitskey István tiszteletére [Studia ofiarowane Istvánowi Bitskeyemu z okazji 70. urodzin], red.: M. Imre, S. Oláh, G.T. Fazakas, O. Száraz, Debrecen: Debreceni Egyetemi Kiadó, s. 334–340.

Wojna z Polakami za czasów Wojciecha Portiusa. Jeden z mało znanych rozdziałów w stosunkach polsko-węgierskich, w: Robert Wojciech Portius – krośnieński mieszczanin, kupiec i fundator. Studia z dziejów diaspory szkockiej na ziemiach Rzeczypospolitej oraz relacji polsko-węgierskich w dobie nowożytnej, red. P. Łopatkiewicz, G. Przebinda, W. Witalisz, Krosno: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia, 2019, s. 65–75.

Węgierski romantyzm na tle literatury polskiej XIX wieku, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Sectio FF. Philologiae. Lublin 2007, s. 7–18.

„Ci i Tamci” T.T. Jeża na tle innych utworów na temat polskich i węgierskich powstań narodowych. „Polono – Hungarica 9. Irodalom – nyelvészet – történelem – kultúra” [Polono – Hungarica 9. Literatura – językoznawstwo – historia – kultura], red.: Z. Ráduly, D, Dziewońska-Kiss, Budapest 2016, s. 207–217.

Bevezetés a lengyel lágerirodalomba [Wprowadzenie do polskiej literatury obozowo-łagrowej], w: Irodalom és normalitás. Tanulmányok a modern lengyel irodalomról és színházról [Literatura a normalność. Studia o współczesnej literaturze i teatrze polskim], red. J. Reiman, L. Pálfalvi, Máriabesenyő – Gödöllő 2006, s. 16–35.

Polska literatura łagrowa jako literatura tendencyjna, „Postscriptum Polonistyczne” 2009, nr 2: Słowacki jubileuszowy, red. R. Cudak, J. Tambor, A. Achtelik, s. 185–201. 

Az otthon emléke lengyel és magyar láger-témájú művekben [Pamięć domu w polskich i węgierskich utworach o tematyce łagrowej], w: Czas, pamięć, tradycja, red. B. Bojar, Warszawa: Katedra Hungarystyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, s. 25–34.

Kanon polskiej literatury mitotwórczej i demityzującej w czasach PRL oraz u schyłku dwudziestego stulecia, w: Lengyelek és magyarok Európában. Nyelv, irodalom, kultúra – párhuzamok és kapcsolatok [Polacy i Węgrzy w Europie. Język, literatura, kultura – paralele i porównania], red.: L.K Nagy Debrecen: Kossuth Egyetemi Kiadó, 2001, s. 154–161.

Między przemilczaniem a coming outem. Wprowadzenie do problematyki obrazu innej miłości w literaturze polskiej, w: Oblicza płci. Literatura, red. M. Karwatowska, J. Szpyra-Kozłowska. Lublin:  Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2021, s. 127–135.

Naród węgierski a państwo węgierskie – nacjonalizm w twórczości wybranych pisarzy. Zarys problemu, w: Nacjonalizm polski do 1939 roku. Wizje kultury europejskiej, red.: K. Stępnik, M. Gabryś,. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2011, s. 441–449.

Spór o wartości między pisarzami „ludowymi” i „miejskimi” a jego następstwa we współczesnej kulturze i polityce, w: O wartościach i wartościowaniu. Historia – Literatura – Edukacja, red. M. Karwatowska, A. Siwiec, Chełm: Perfekta 2012, 72–82.

Stereotyp kobiety w węgierskich tekstach humorystycznych okresu realnego socjalizmu, w: Humor w kulturze i edukacji, red. E. Dunaj, I. Morawska, M. Karwatowska, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2014, s. 81–91.

Vulgarizmusok a kortárs lengyel és magyar irodalomban [Wulgaryzmy we współczesnej literaturze polskiej i węgierskiej], w: Languages and Cultures in Research and Education. Jubilee Volume Presented to Professor Ralf-Peter Ritter in His Seventieth Birthday, red. L.K. Nagy, M. Németh, S. Tátrai, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011, s.197–207.

Elmaradt katarzis vagy hungaropesszimizmus? Gondolatok Potozky László regényei kapcsán [Nieprzeżyty katharsis czy hungaropesymizm? Myśli wokół powieści Lászla Potozkiego], w: A hungarológia ma: nyelvészet, kultúra és oktatás = Hungarologia dzisiaj: językoznawstwo, kultura i dydaktyka, red. I. Koutny, K. Piotrowiak-Junkiert, P. Kornatowski, S. Németh, Poznań: Wydawnictwo Rys, 2017, s. 317–323.

Recepcja polskiej literatury popularnej na Węgrzech po roku 2000, w: Literatura polska w świecie. T. 5: Mapowanie, opisy, interpretacje. Katowice: Wydawnictwo Gnome, 2014, s. 50–59. 

Seksualność jako siła destrukcyjna: na wybranych przykładach z węgierskiej i polskiej literatury naturalistycznej, w: O płci, ciele i seksualności w kulturze i historii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2014. s. 285–296.

Nowe formy komunikacji interpersonalnej w najnowszej prozie polskiej i węgierskiej, w: Komunikacja – tradycja i innowacje. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2013. s. 391–401.

Polska twórczość poetycka w służbie Sierpnia, „Slavica” nr XXXV, s. 179–189.

Proza polska wobec zmian ustrojowych. Krótki przegląd nowych tendencji po 1989 roku, „Studia Slavica Hungaricae” 2008 nr 53/2, s. 413–423.

Odtwarzanie i tworzenie – model współczesnej szkoły i domu w powieści Marcina Szczygielskiego, „Slavica” nr XXXIX–XL, s. 239–246.

Za działalność popularyzującą język i kulturę Polski na Węgrzech oraz język i kulturę Węgier w Polsce  został odznaczony w 2009 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

Wykonywał polonistyczne ekspertyzy dla Węgierskiej Komisji Akredytacyjnej: w 2002 w zakresie prowadzenia egzaminów z języka polskiego jako obcego w Centrum Języków Obcych „Origo” przy Uniwersytecie im. Loránda Eötvösa w Budapeszcie; w 2005 Katedry Polonistyki Uniwersytetu Katolickiego im. Pétera Pázmánya w Piliscsabie.

W latach 1983–2012 w ramach pracy w Katedrze Języka i Literatury Polskiej Uniwersytetu Debreczyńskiego prowadził wykłady i ćwiczenia z języka, literatury i kultury polskiej, od 2002 r. w Zakładzie Filologii Węgierskiej UJ prowadzi wykłady i ćwiczenia w zakresie historii literatury węgierskiej od początków piśmiennictwa do XXI wieku. Jest współautorem podręczników do nauczania historii literatury polskiej (zob. publikacje).
Wykłada też na innych uczelniach polskich, m.in. w ramach specjalności środkowoeuropejskiej na międzynarodowych studiach polskich na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.

Tłumacz języka polskiego i węgierskiego w zakresie tekstów technicznych i prawniczych współpracujący od 1980 r. z biurami tłumaczeń m.in. w Debreczynie i Poznaniu.

Przewiń na górę