ALGIS KALĖDA

LITWA – WILNO (VILNIUS)

Algis Kalėda urodził się 2 października 1952 roku w Mašnyčios, zmarł 11 maja 2017 roku w Wilnie. Był litewskim literaturoznawcą, tłumaczem, komparatystą, lituanistą i polonistą.
To absolwent studiów lituanistycznych Uniwersytetu w Wilnie (1970–1972) oraz filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego (1972–1977). W 1984 roku obronił pracę doktorską poświęconą komizmowi, ironii i satyrze we współczesnej literaturze litewskiej. Od 1987 roku aktywnie uczestniczył w działalności Związku Pisarzy Litewskich. Habilitację uzyskał w 1996 roku na podstawie pracy pt. Aspekty struktury powieści. Zagadnienia komunikacji literackiej. Trzy lata później otrzymał stopień profesora. Zajmował się literaturą litewską XIX wieku, literaturą polską XIX i XX wieku oraz teorią literatury. Tłumaczył na język litewski utwory takich autorów, jak: Adam Mickiewicz, Czesław Miłosz czy Sławomir Mrożek. Był członkiem rady redakcyjnej serii wydawniczej „Lietuvių literatūros lobynas” [Skarbiec Literatury Litewskiej], a także autorem haseł z zakresu historii i teorii literatury w litewskiej encyklopedii powszechnej.
W 2017 roku rodzina Profesora oraz Instytut Literatury Litewskiej i Folkloru w Wilnie ustanowili Nagrodę im. Algisa Kaledy, której celem jest uhonorowanie osób aktywnie działających na rzecz litewskiego dziedzictwa.

  • Słownik litewsko polski, Warszawa: Exlibris, 2008. (współaut.: B. Kalėda, M. Niedzviecka)
  • Lietuvių-lenkų kalbų žodynas / Słownik litewsko-polski, Wilno: Mokslas, 1991. (współaut.: Kalėdienė, M. Niedzviecka)
  • Lietuvių-lenkų, lenkų-lietuvių kalbų žodynas: apie 35 000 žodžų, Warszawa: Ex Libris Galeria Polskiej Książki, 2007. (współaut.: Kalėda)
  • Komizmas tarybinėje lietuvių prozoje [Komizm w litewskiej prozie radzieckiej], Wilno: Vaga, 1984.
  • Romano struktūros matmenys [Aspekty struktury powieści], Wilno: Lietuvių literatūros ir tautosakos institutas, 1996.
  • Imelda Vedrickaitė. Dzieje literatury litewskiej. T. 2 1918–2000, Warszawa: Ex Libris, 2003.
  • Mitų ir poezijos žemė: Lietuva lenkų literatūroje: monografja [Ziemia mitów i poezji: Litwa w literaturze polskiej: monografa], Wilno: Lietuvių Literatūros ir Tautosakos Institutas, 2011.

W 1998 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej za wybitne zasługi w działalności na rzecz rozwijania polsko-litewskiej współpracy, a rok później otrzymał odznaczenie Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej w uznaniu zasług w rozwijaniu polsko-litewskiej współpracy.

W 2006 roku za swoją aktywność otrzymał Nagrodę Obojga Narodów przyznawaną przez Polsko-Litewskie Zgromadzenie Parlamentarne. W 2014 roku otrzymał Nagrodę Polonicum.

Prowadził zajęcia m.in. z zakresu literaturoznawstwa i  komparatystyki.

W 1977 roku rozpoczął pracę w Instytucie Literatury Litewskiej i Folkloru Litewskiej Akademii Nauk, w którym był dyrektorem w latach 2001–2008, później zajmował stanowisko profesora w Zakładzie Literatury Współczesnej. W latach 1982–1994 pracował w Wileńskim Instytucie Pedagogicznym. Od 1991 do 1993 roku wykładał na Uniwersytecie Warszawskim, a od 1993–2007 kierował Katedrą Filologii Polskiej (od 2007 Centrum Polonistyczne) na Uniwersytecie Wileńskim.

  • Czesław Miłosz: Isos slėnis [Dolina Issy], Wilno: Pasaulio Litevių Centras, 2011 (także 1991, 2001).
  • Czesław Miłosz: Rinktiniai eilėraščiai [Wiersze wybrane], Wilno: „Baltos lankos”,
  • nowele i opowiadania Sławomira Mrożka, Stanisława Lema, Witolda Gombrowicza, Brunona Schulza, w: Lenkų novelės (Nowele polskie), Wilno: Vaga, 1989.
Przewiń na górę