NIEMCY – OLDENBURG
Gerd Hentschel (ur. 15 lipca 1953 w Hanowerze) – profesor slawistyki Uniwersytetu im. Carla von Ossietzkiego (Carl von Ossietzky Universität) w Oldenburgu (Niemcy).
W 1974 r. rozpoczął studia z lingwistyki słowiańskiej na Universität Göttingen. Poza głównym kierunkiem studiów, studiował przedmioty dodatkowe z filologii angielskiej oraz literatury słowiańskiej podlink[2]. W latach 1981–1986 był asystentem naukowym w leksykograficznym projekcie poświęconemu zapożyczeniom w języku polskim. W 1986 uzyskał tytuł doktora na Uniwersytecie w Getyndze na podstawie pracy poświęconej percepcji samogłosek i naturalnej fonologii opartej na kontrastywnej analizie języka niemieckiego i polskiego (Vokalperzeption und Natürliche Phonologie. Eine kontrastive Untersuchung zum Deutschen und Polnischen). Od 1987 r. pełnił funkcję doradcy akademickiego na seminarium dotyczącym filologii słowiańskiej – było to stanowisko dla młodych pracowników naukowych na Uniwersytecie w Getyndze, gdzie oficjalnie pełnił obowiązki zarówno dydaktyczne, jak i administracyjne. W latach 1990–1992 był stypendystą niemieckiej Fundacji Badawczej (DFG). W 1993 roku uzyskał habilitację w dziedzinie filologii słowiańskiej ze specjalnością językoznawczą na Uniwersytecie w Getyndze. Temat rozprawy habilitacyjnej: Konstanten der Kasusvariation: zum Wechsel zwischen Nominativ und Instrumental sowie Akkusativ und Genitiv im Russischen.
Przez wiele lat był przewodniczącym Komisji Kontaktów Językowych przy Międzynarodowym Kongresie Slawistów.
Od 1993 roku jest profesorem na slawistyce Uniwersytetu im. Carla von Ossietzkiego w Oldenburgu.
Wybrane monografie autorskie (współautorskie) lub pod redakcją:
- Frequenzwörterbuch deutscher Lehnwörter im Schlesischen der Gegenwart – Słownik frekwencyjny niemieckich zapożyczeń leksykalnych we współczesnym lekcie śląskim. (Mit Kommentaren zur Etymologie – Z komentarzami etymologicznymi. Oldenburg: BIS-Verlag, 2021. (współaut. J. Tambor, I. Fekete).
- Sprachkontakt-Sprachmischung-Sprachwahl-Sprachwechsel. Eine sprachsoziologische Untersuchung der weißrussisch-russisch gemischten Rede „Trasjanka“ in Weißrussland. Frankfurt/M: Peter Lang, 2018. (współaut. B. Kittel, D. Lindner, M. Brüggemann, J.P. Zeller).
- Flexionsmorphologische Irregularität im innerslavischen Sprachkontakt. Sprachinhärente Präferenzen oder politisch-soziale Dominanz: Russisch vs. Weißrussisch / Ukrainisch – Polnisch vs. Kaschubisch / Lemkisch. Frankfurt: Peter Lang, (współaut. T. Menzel).
- Trasjanka und Suržyk – gemischte weißrussisch-russische und ukrainisch-russische Rede. Sprachlicher Inzest in Weißrussland und der Ukraine?. Frankfurt/M, 2014. (współred. Taranenko, S. Zaprudski).
- Secondary predicates in Eastern European languages and beyond. Oldenburg (= Studia Slavica Oldenburgensia 16), Oldenburg: BIS-Verlag der Carl von Ossietzky Universität Oldenburg, 2008. (współred. Ch. Schroeder, W. Boeder).
- Studies in Polish morphology and syntax – synchronic and diachronic problems, München: Verlag Otto Sagner, 1993. (współred. R. Laskowski).
- Słownik niemieckich zapożyczeń w dialekcie cieszyńskim języka polskiego, Studia Slavica Oldenburgensia, tom 10; Bibliotheks- und Informationssystem der Universität Oldenburg 2003. (Thomas Menzel, Gerd Hentschel przy współpracy z Pavlem Jančákiem i Janem Balharem).
Wybrane artykuły:
- Śląski – gwara – dialekt – język? Spojrzenie z zewnątrz, w: Polonistyka na początku XXI wieku – Diagnozy, koncepcje, perspektywy, t. IV: Pogranicza, mniejszości, regiony, etnolingwistyka, red. J. Tambor, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2018.
- New minor “Abstandsprachen” under the roof of a genetically close literary language? The case of Polish vs. Kashubian, Silesian and Podhalean, w: Minor languages – approaches, definitions, controversies, red. Stolz, J. Sterzer, Bochum: Brockmeyer , 2013.
- O składni i semantyce polskiej frazy z i z uzupełnieniem rzeczownikowym w porównaniu z niemiecką frazą z, w: Od fonemu do tekstu. Prace dedykowane Romanowi Laskowskiemu, Kraków: Wydawnictwo Lexis, 2006.
- Die slavische Sprachenlandschaft am Anfang des 21. Jahrhunderts, w: Vielsprachiges Europa. Zur Situation der regionalen Sprachen von der Iberischen Halbinsel bis zum Kaukasus, red. E. Gugenberger, M. Blumberg. Sonderdruck: Peter Lang GmbH, Internationaler Verlag der Wissenschaften, 2003.
- O niemieckich zapożyczeniach leksykalnych i ich substytutach w polszczyźnie XIX wieku, w: Dzieje Słowian w świetle leksyki, red. Rusek, W. Boryś, L. Bednarczuk, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002. (współaut. T. Menzel)
Istotnym obszarem badań Gerda Hentschela są zapożyczenia z języka niemieckiego w języku polskim, rosyjskim, ukraińskim i białoruskim. Zajmuje się również klasyfikacją lektu śląskiego z perspektywy slawisty, którego językiem ojczystym nie jest język polski. W jego obszarze zainteresowań naukowych jest kaszubski język regionalny, a także gwara podhalańska, oraz poza granicami Polski surżyk i trasianka. Prace naukowe badacza skupiają się ponadto w sferze socjolingwistyki i kontaktów językowych. Zajmuje się między innymi powiązaniami pomiędzy językami rosyjskim, białoruskim i ukraińskim, morfologią i gramatyką – w badaniu stosuje metody pracy analitycznej opartej na korpusach językowych podlink[2].
Spośród rozlicznych projektów naukowych, w których brał udział, i którymi kierował, powinno się tu wymienić szczególnie te związane z Polską, np. niemieckie zapożyczenia w językach słowiańskich (German loans in Slavic), diachroniczna morfologia w zakresie fleksji w językach słowiańskich (Diachronic inflectional morphology in Slavic), niemiecko-polskie podobieństwa leksykalne we współczesnym śląskim etnolekcie mówionym – ten ostatni we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Śląskiego.
Prowadzi zajęcia z przedmiotów slawistycznych, w tym slawistycznego językoznawstwa kontrastywnego.